SPA چیست در برنامه نویسی و چرا اینقدر محبوب شده؟

اگه تا حالا با سایت هایی کار کردی که وقتی روی یه بخش کلیک می کنی سریع همونجا محتوا عوض میشه و دیگه لازم نیست کل صفحه دوباره لود بشه، احتمالا با چیزی به اسم SPA یا Single Page Application سر و کار داشتی. این سبک طراحی سایت چند سالیه که خیلی ترند شده و خیلی از سایت های بزرگ دنیا مثل جیمیل، نتفلیکس و فیسبوک ازش استفاده میکنن. حالا بیا ساده و کامل توضیح بدیم که SPA دقیقا چیه، چطوری کار میکنه، چه مزایا و معایبی داره و چه فرقی با سایت های سنتی یا همون MPA داره.

SPA چیست؟

SPA مخفف Single Page Application هست که به معنی اپلیکیشن تک صفحه ای میشه. یعنی سایتی که کل اطلاعات و منابع اصلیش رو یک بار از سرور میگیره و بعدش کاربر هر کاری انجام بده، همون یه صفحه به روزرسانی میشه و نیاز به لود مجدد کل سایت نداره.

برخلاف سایت های قدیمی که برای هر کلیک کاربر باید یک درخواست کامل به سرور میفرستادن و دوباره کل صفحه لود میشد، توی SPA همه چیز سریع تره و کاربر حس کار کردن با یک برنامه موبایل یا نرم افزار دسکتاپ رو پیدا میکنه.مثلا وقتی وارد جیمیل میشی، اگه روی یه ایمیل کلیک کنی، سریع محتوای اون ایمیل باز میشه بدون این که صفحه کاملا رفرش بشه. این دقیقا کار SPA هست.

تاریخچه، ساختار و نحوه کار SPA

SPA ها با پیشرفت جاوا اسکریپت و فریمورک های فرانت اند مثل AngularJS، Vue و React به وجود اومدن. قبل از اون بیشتر سایت ها MPA بودن، یعنی هر بار کاربر روی لینکی کلیک میکرد، سرور کل صفحه جدید رو برمیگردوند. این باعث میشد تجربه کاربری خیلی کندتر و سنگین تر باشه.توی ساختار SPA، مرورگر اول یک فایل HTML اصلی رو دانلود میکنه که تقریبا قالب خالی صفحه هست. بعد با استفاده از جاوااسکریپت و API ها، محتوا رو به صورت داینامیک و بدون لود کامل صفحه عوض میکنه. یعنی هر چی جلوتر میری، داده های لازم از سرور میاد و بدون اینکه دوباره صفحه کامل بارگذاری شه، محتوای جدید همونجا جایگزین میشه.این مدل باعث میشه سرعت سایت بالا بره، فشار روی سرور کمتر بشه و تجربه کاربری روان تری داشته باشی.

تفاوت SPA با MPA (Multi Page Application)

سایت های سنتی یا MPA ها برای هر صفحه آدرس جداگانه دارن و هر بار که کاربر به صفحه جدید میره، مرورگر کل فایل HTML جدید، استایل ها و اسکریپت ها رو دوباره دانلود میکنه. اما توی SPA همه چیز داخل همون یه صفحه انجام میشه و فقط داده های جدید از سرور گرفته میشه.

برای اینکه راحت تر تفاوت رو ببینی، یه جدول کوچیک آماده کردم

1. ویژگی SPA (تک صفحه ای) MPA (چند صفحه ای)
2. بارگذاری اولیه کمی طولانی تر سریع تر
3. جابه جایی بین صفحات بسیار سریع و بدون لود مجدد کندتر و نیاز به بارگذاری کامل صفحه
4. سئو سخت تر ولی قابل حل با تنظیمات مناسب راحت تر
5. تجربه کاربری روان و شبیه اپلیکیشن موبایل سنتی و کندتر
6. درگیری کم تر سرور

مزایا و معایب SPA

مثل هر تکنولوژی دیگه، SPA هم خوبی ها و بدی های خودش رو داره.

مزایا:

1. سرعت و تجربه کاربری خیلی بالا
2. مصرف کمتر منابع سرور
3. حس کار کردن با یک اپلیکیشن واقعی

مناسب برای وب اپلیکیشن های پیچیده مثل داشبوردها و پلتفرم های آنلاین

معایب:

1. سئو کردن سخت تره و نیاز به تنظیمات خاص داره
2. بارگذاری اولیه میتونه کمی طولانی باشه چون همه کدها یکجا دانلود میشن
3. مدیریت امنیت و کش کردن داده ها باید دقیق انجام بشه

فریمورک های معروف SPA

برای ساخت SPA میشه با جاوااسکریپت خام هم کار کرد ولی استفاده از فریمورک ها کار رو خیلی راحت تر میکنه. سه تا از محبوب ترین فریمورک ها اینان

1. React: ساخته فیسبوک، سریع و انعطاف پذیر، محبوب ترین فریمورک فعلی برای SPA
2. Vue.js: ساده تر از React، یادگیری سریع تر، مناسب برای پروژه های کوچک و متوسط
3. Angular: ساخته گوگل، خیلی قدرتمند و مناسب پروژه های بزرگ ولی یادگیریش کمی سخت تره

هر کدوم از این فریمورک ها امکانات و ویژگی های خاص خودشون رو دارن که انتخابشون بستگی به پروژه و نیاز شما داره.

کاربردهای SPA در طراحی سایت های آماده و حرفه ای

اگه بخوای یه سایت آماده بخری یا سفارش طراحی سایت حرفه ای بدی، SPA میتونه انتخاب خیلی خوبی باشه مخصوصا اگه بخوای سایتت سرعت بالا و رابط کاربری جذابی داشته باشه.

خیلی از قالب های آماده که برای فروشگاه ها یا پنل های کاربری هستن، SPA هستن تا مشتری سریع بتونه بین محصولات بچرخه بدون اینکه هر بار کل صفحه دوباره لود بشه. همین باعث میشه تجربه کاربری بهتر بشه و نرخ موندن کاربر داخل سایت بالا بره.