الگوریتم پیج رنک PageRank

PageRank یه معیاریه که گوگل ازش استفاده می‌کنه تا تصمیم بگیره کدوم صفحات وب توی نتایج جستجو بالاتر بیان.یه زمانی نه چندان دور، PageRank تو دنیای سئو خیلی بحث‌برانگیز بود. اون موقع، دیدن اینکه امتیازت بالا می‌ره، حس بردن جکپات رو داشت، چون نشون می‌داد استراتژی سئوت جواب داده. حالا دیگه PageRank مثل قبل سر زبونا نیست، ولی هنوز هم بخشی از الگوریتم گوگله.

پیج رنک گوگل چیست؟

Google PageRank یه الگوریتمه که اهمیت صفحات وب رو ارزیابی می‌کنه و اون‌ها رو بر اساس کیفیت و تعداد بک‌لینک‌ها توی نتایج جستجو رتبه‌بندی می‌کنه.

فلسفه پشت PageRank خیلی ساده‌ست:

وقتی یه صفحه لینک‌های ورودی داره، بعضی از اون لینک‌ها باکیفیت هستن و بعضی نه.
هرچقدر لینک‌های باکیفیت بیشتری به صفحه شما اشاره کنن، از نظر گوگل ارزشمندتره.
گوگل معتقده که سایت‌های مهم‌تر، لینک‌های بیشتری دریافت می‌کنن.
نتیجه؟ گوگل صفحه شما رو ترجیح می‌ده و توی نتایج جستجو بالاتر میاره.

رتبه صفحه گوگل (که قبلاً توی نوار ابزار گوگل نمایش داده می‌شد) توی یه مقیاس لگاریتمی امتیاز می‌داد، از 0 (PR0) برای صفحات کم‌ارزش تا 10 (PR10) برای صفحات با بالاترین کیفیت.

چون PageRank لگاریتمیه، حتی یه افزایش کوچیک توی امتیاز، می‌تونه تأثیر بزرگی روی اعتبار سایت بذاره. مثلا، افزایش رتبه از PR4 به PR6 می‌تونست تقریباً 25 برابر بیشتر به سایت اعتبار بده!

ممکنه در نگاه اول پیچیده به نظر بیاد، ولی نگران نباشید! توی ادامه مقاله همه چیز رو دقیق بررسی می‌کنیم.

تاریخچه و تکامل PageRank

داستان PageRank اواخر دهه ۱۹۹۰ از دانشگاه استنفورد شروع شد. لری پیج و سرگئی برین، بنیان‌گذاران گوگل، در تلاش بودن تا روشی برای بهبود جستجوی اطلاعات در وب پیدا کنن.

اون زمان، موتورهای جستجو برای رتبه‌بندی صفحات مشکل داشتن، پس پیج و برین ایده‌ای مطرح کردن:
"بیایم از لینک‌ها برای اندازه‌گیری اهمیت صفحات استفاده کنیم."

این ایده پایه‌گذار PageRank شد، الگوریتمی که گوگل رو از بقیه موتورهای جستجو متمایز کرد. اون‌ها یافته‌هاشون رو توی یه مقاله علمی منتشر کردن ("آناتومی یک موتور جستجوی وب فرامتنی در مقیاس بزرگ") که باعث شد وب آشفته، به یه سیستم جستجوی منظم تبدیل بشه—دقیقاً همون چیزی که کاربران لازم داشتن!

در ۱۹۹۸، پیج و برین پتنت PageRank رو ثبت کردن و باهاش عصر جدیدی از جستجو رو رقم زدن.

نقاط عطف PageRank

• ۱۵ مارس ۲۰۰۰: گوگل رتبه صفحات رو به‌صورت عمومی در نتایج جستجو نمایش می‌ده. این قابلیت توی سال ۲۰۱۱ حذف شد.
• ۱۱ دسامبر ۲۰۰۰: نوار ابزار گوگل معرفی می‌شه که امتیاز PageRank هر صفحه رو نمایش می‌ده و باعث می‌شه PageRank یه معیار قابل مشاهده بشه.
• ۱۷ ژوئن ۲۰۰۴: گوگل یه پتنت جدید ثبت می‌کنه که توضیح می‌ده چطور وزن لینک‌ها بر اساس احتمال کلیک شدنشون تغییر می‌کنه.
• ۱۸ ژانویه ۲۰۰۵: معرفی ویژگی nofollow برای مقابله با اسپم در نظرات.
• ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵: رتبه صفحه به نقشه سایت گوگل (الآن کنسول جستجوی گوگل) اضافه می‌شه و در سطوح بالا، متوسط، پایین یا N/A نمایش داده می‌شه.
• ۲۴ آوریل ۲۰۱۲: گوگل الگوریتم پنگوئن رو برای مقابله با هرزنامه و بهبود کیفیت نتایج راه‌اندازی می‌کنه.
• ۱۶ اکتبر ۲۰۱۲: ابزار Disavow معرفی می‌شه که به وبمسترها اجازه می‌ده لینک‌های اسپم رو از سایت خودشون حذف کنن.
• ۶ دسامبر ۲۰۱۳: گوگل آخرین آپدیت Toolbar PageRank رو منتشر می‌کنه.
• ۷ مارس ۲۰۱۶: PageRank از نوار ابزار مرورگر حذف می‌شه، اما گوگل به استفاده داخلی از اون ادامه می‌ده.
• ۹ ژانویه ۲۰۱۹: پتنت PageRank منقضی می‌شه.
• ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹: معرفی ویژگی‌های rel=”ugc” و rel=”sponsored” برای فهم بهتر نوع لینک‌ها.
• ۲۳ ژوئن ۲۰۲۱: انتشار آپدیت مبارزه با اسپم لینک برای جلوگیری از دستکاری الگوریتم.
• ۲۱ آوریل ۲۰۲۲: گوگل استفاده از SpamBrain، سیستم ضد اسپم هوش مصنوعی خودش رو افزایش می‌ده.
• ۴ اکتبر ۲۰۲۳: گوگل سیستم شناسایی اسپم رو ارتقا می‌ده تا با تکنیک‌های جدید اسپم مثل محتوای خودکار، هک‌شده و پنهان‌سازی بهتر مقابله کنه.
• ۵ مارس ۲۰۲۴: گوگل یه آپدیت اصلی منتشر می‌کنه که طعمه کلیک (Clickbait) رو کاهش می‌ده و محتوای مفید رو بیشتر نمایش می‌ده. سیاست‌های جدید مقابله با اسپم هم عملکرد بهتری دارن.

PageRank راه درازی رو طی کرده، ولی هنوز بخشی از الگوریتم‌های گوگل محسوب می‌شه، هرچند دیگه به‌صورت عمومی در دسترس نیست. 

نوار ابزار گوگل (Google Toolbar)

Google Toolbar یه افزونه مرورگر بود که توی دسامبر ۲۰۰۰ منتشر شد و امکان دسترسی سریع به ویژگی‌های مختلف جستجو رو مستقیماً از مرورگر فراهم می‌کرد.

اون زمان، این یه تغییر بزرگ محسوب می‌شد، چون امکاناتی مثل مسدودکننده پاپ‌آپ، تکمیل خودکار و دسترسی راحت به موتور جستجو رو یکجا در اختیار کاربر می‌ذاشت.

چطور کار می‌کرد؟
بعد از نصب، یه نوار ابزار جدید زیر نوار آدرس مرورگر ظاهر می‌شد که شامل:

• کادر جستجوی گوگل
• دکمه‌های دسترسی به سرویس‌های گوگل
• نشانگر PageRank (که رتبه صفحه رو نمایش می‌داد)

چرا Google Toolbar مهم بود؟

• جستجو سریع‌تر و راحت‌تر: نیازی نبود برای سرچ، اول وارد سایت گوگل بشین.
• نمایش رتبه PageRank: سئوکارها می‌تونستن مستقیماً رتبه هر صفحه رو ببینن.
• مسدودکننده پاپ‌آپ: تبلیغات مزاحم رو حذف می‌کرد.

اما در نهایت، با پیشرفت مرورگرها و اضافه شدن این قابلیت‌ها به‌صورت پیش‌فرض، گوگل در دسامبر ۲۰۲۱ پشتیبانی از نوار ابزارش رو برای همیشه متوقف کرد.

پایان Google Toolbar: خداحافظی پس از ۲۱ سال

Google Toolbar پس از ۲۱ سال فعالیت، در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۱ به‌طور رسمی متوقف شد.
حالا اگر به وب‌سایت رسمی اون برید، فقط به صفحه پشتیبانی منتقل می‌شید که در اون نصب مرورگر Google Chrome پیشنهاد شده.

جالبه که گوگل بدون هیچ اطلاعیه رسمی و سر و صدایی این پروژه رو کنار گذاشت!

چرا Google Toolbar و PageRank حذف شدند؟

یکی از دلایل اصلی توقف PageRank و نوار ابزار، دستکاری‌های سئو بود.
سئوکارهای کلاه سیاه از این سیستم سوءاستفاده می‌کردن.
مدیران وب‌سایت‌ها با اسپم لینک به‌طور نامشروع امتیاز خودشون رو بالا می‌بردن.

چطور؟
لینک‌هاشون رو هر جایی که می‌تونستن قرار می‌دادن – از کامنت‌های وبلاگ گرفته تا فروم‌ها.
این باعث شد که به‌مرور کیفیت نتایج جستجو کاهش پیدا کنه.

در نهایت، گوگل تصمیم گرفت که به این هرج و مرج پایان بده و PageRank و Google Toolbar رو حذف کنه تا جلوی این مدل تقلب‌ها گرفته بشه.

الگوریتم جدید PageRank

1.  ۲۰۱۶: حذف PageRank از نوار ابزار:در مارس ۲۰۱۶، گوگل PageRank را از نوار ابزار مرورگر حذف کرد و دیگر به‌عنوان یک معیار عمومی نمایش داده نشد. اما این به این معنی نبود که PageRank به‌طور کامل از الگوریتم حذف شده باشد!
2. ۲۰۱۷: تأیید استفاده داخلی از PageRank:در سال ۲۰۱۷، گری ایلیس (تحلیلگر گوگل) اعلام کرد که PageRank همچنان در سیستم گوگل استفاده می‌شود، اما دیگر عامل اصلی رتبه‌بندی نیست و فقط یکی از سیگنال‌های رتبه‌بندی محسوب می‌شود.
3. ۲۰۱۹: پایان اعتبار رسمی الگوریتم اولیه PageRank:در سال ۲۰۱۹، مهلت حقوق انحصاری (مالکیت فکری) که گوگل برای الگوریتم PageRank ثبت کرده بود، به پایان رسید. اما این فقط یک موضوع حقوقی بود و به این معنی نبود که گوگل دیگر از این الگوریتم استفاده نمی‌کند! جالب اینجاست که در سال ۲۰۰۶ هم گوگل نسخه جدیدتری از PageRank را جایگزین الگوریتم اولیه کرد، ولی تأثیر کلی آن در رتبه‌بندی تغییر چندانی نکرد.
4. ۲۰۲۰: تأیید استفاده داخلی PageRank توسط گوگل:در سال ۲۰۲۰، جان مولر (تحلیلگر ارشد گوگل) توییت‌هایی منتشر کرد (که بعداً حذف شد) و تأیید کرد که PageRank همچنان در الگوریتم گوگل وجود دارد. اما او دو نکته مهم را اضافه کرد:

 PageRank اکنون فقط یک بخش کوچک از الگوریتم گوگل است و بسیار پیچیده‌تر از نسخه اولیه شده است.
 گوگل از فاکتورهای بسیار بیشتری برای رتبه‌بندی استفاده می‌کند و لینک‌ها فقط یکی از این فاکتورها هستند.

1.  ۲۰۲۴: حذف اشاره به PageRank در راهنمای سئو :در سال ۲۰۲۴، گوگل راهنمای سئو خود را به‌روزرسانی کرد و جمله‌ای که تأیید می‌کرد PageRank همچنان یک عامل رتبه‌بندی است را حذف کرد!

 این تغییر بسیاری از متخصصان سئو را متعجب کرد، زیرا نشان داد که گوگل به‌دنبال کاهش اهمیت لینک‌سازی و تأکید بر عوامل دیگر مانند کیفیت محتوا، تجربه کاربری و سیگنال‌های رفتاری کاربران است.

 آیا PageRank هنوز هم روی سئو تأثیر دارد؟

 بله، اما نه مانند گذشته!

 PageRank هنوز یکی از صدها فاکتور تأثیرگذار در رتبه‌بندی است، اما دیگر عامل اصلی محسوب نمی‌شود. لینک‌سازی همچنان مهم است، اما گوگل امروزه روی عواملی مانند محتوای ارزشمند، تجربه کاربری، هوش مصنوعی و رفتار کاربران تمرکز بیشتری دارد. پس اگر فقط روی لینک‌سازی تمرکز کنید، مسیر اشتباهی را می‌روید! باید محتوای باکیفیت، تجربه کاربری عالی و استراتژی سئو جامع را در اولویت قرار دهید.

چرا PageRank گوگل مهم است؟

PageRank گوگل به‌طور اساسی سئو را دگرگون کرد و روشی برای اندازه‌گیری اهمیت صفحات وب بر اساس بک لینک‌ها ارائه داد. این الگوریتم در چندین جنبه از سئو نقش کلیدی داشت که شامل موارد زیر می‌شود:

رتبه‌بندی وب‌سایت
PageRank تأثیر زیادی در تعیین اینکه چگونه صفحات در نتایج جستجو رتبه‌بندی می‌شوند داشت. این معیار مهمی برای تصمیم‌گیری درباره رتبه‌بندی صفحات است. طبق گفته مقاله اصلی PageRank توسط گوگل:
"PageRank یک راه عالی برای اولویت‌بندی نتایج جستجوی کلمات کلیدی وب است."
صفحاتی که امتیاز PageRank بالاتری داشتند، به دلیل تعداد و کیفیت بک لینک‌هایشان، اعتبار و ارتباط بیشتری را نشان می‌دادند. هر پیوند به یک صفحه به‌نوعی یک "رای اعتماد" است، اما پیوندهای سایت‌های معتبر وزن بیشتری دارند.

از آنجا که گوگل صفحاتی را که بک لینک‌های معتبر دارند ترجیح می‌دهد، این صفحات بیشتر در نتایج جستجو در رتبه‌های بالا ظاهر می‌شوند.

بودجه خزیدن(نرخ کرول)
PageRank بر نحوه تخصیص بودجه خزیدن توسط موتورهای جستجو تأثیر می‌گذارد، یعنی میزان منابع اختصاص داده‌شده برای خزیدن و نمایه‌سازی صفحات یک سایت.
گوگل باید صفحاتی را برای خزیدن در اولویت قرار دهد. استفاده از پیوندها روشی ساده برای تعیین این است که کدام صفحات محبوب‌تر هستند.

بنابراین، PageRank تأثیر مستقیم بر تعداد دفعاتی دارد که ربات‌های گوگل صفحات وب‌سایت شما را خزیده و بررسی می‌کنند. ربات‌ها صفحاتی با امتیاز PageRank بالاتر را در اولویت قرار می‌دهند و آنها را بیشتر تحت بررسی قرار می‌دهند.

حتی خود گوگل اشاره کرده است که محبوبیت URL عاملی است که در تعیین تقاضای خزیدن نقش مهمی دارد.

انتخاب نسخه متعارف
PageRank می‌تواند بر نحوه انتخاب صفحه متعارف برای صفحات تکراری تأثیر بگذارد.
وقتی چندین نسخه از یک صفحه وجود دارد، گوگل از پیوندهای داخلی و مقادیر PageRank (به‌همراه سیگنال‌های دیگری مانند نقشه سایت، robots.txt، تگ‌های متعارف و غیره) استفاده می‌کند تا تصمیم بگیرد که کدام نسخه باید ایندکس شود و به‌عنوان صفحه متعارف رتبه‌بندی گردد.

گوگل احتمالاً صفحه‌ای را که پیوندهای بیشتری به آن اشاره کرده‌اند به‌عنوان نسخه متعارف انتخاب می‌کند.

اگرچه این ویژگی به‌طور عمده برای اطمینان از نمایش معتبرترین صفحه به کاربران است، اما تنها یکی از عواملی است که گوگل برای شناسایی نسخه متعارف استفاده می‌کند و بخشی از فرآیند کلی آن به حساب می‌آید.

PageRank چگونه کار می‌کند؟

PageRank بر اساس این اصل کار می‌کند که کمیت و کیفیت لینک‌هایی که به یک صفحه وب اشاره دارند، اهمیت آن صفحه را تعیین می‌کند. به عبارت دیگر، هرچه یک صفحه لینک‌های ورودی بیشتری داشته باشد، به‌معنای دریافت رای اعتماد بیشتر است.

در سئوی مدرن، این رای‌های اعتماد را «link juice» می‌نامیم.

زمانی که گوگل صفحات وب را می‌خزد، الگوریتم با در نظر گرفتن رتبه صفحات پیونددهنده، رتبه صفحه را محاسبه می‌کند.

در گذشته، برخی سئوکاران از ویژگی nofollow برای دستکاری جریان PageRank و هدایت آن به صفحات خاص استفاده می‌کردند. به این تکنیک «مجسمه‌سازی PageRank» یا «پیوند پیوند» گفته می‌شود و در لیست اعمال غیرقانونی گوگل قرار دارد.

نحوه کار این فرآیند به این صورت است:

فرض کنید یک صفحه با سه لینک خروجی دارید، اما می‌خواهید link juice پیوند تنها به دو لینک هدایت شود. برای این کار، ویژگی nofollow را به لینک سوم اضافه می‌کنید. به این ترتیب، PageRank از لینک سوم منتقل نمی‌شود و به‌طور کامل به دو لینک دیگر اختصاص می‌یابد. این تکنیک باعث می‌شود که رتبه صفحه بیشتری به دو صفحه مهم‌تر منتقل شود.